Gitara dla początkujących

7 bezpłatnych lekcji video dla początkujących [ODBIERZ TERAZ]

Całkiem możliwe, że pojęcie interwału jest Ci już znane lub obiło Ci się o uszy. Przypomnijmy pokrótce jego definicję.

Interwał to różnica w wysokości dwóch dźwięków

Całkiem możliwe też, że zdarzyło Ci się spotkać gdzieś w sieci lub w jakimś samouczku tabelkę interwałów, jednak z jej zapamiętaniem i przyswojeniem było już gorzej (tak na przykład było w moim przypadku).

W czym tkwi problem?

Moim zdaniem trudność zapamiętania interwałów leży w tym, że my, gitarzyści samouki, kiedy podziwiamy swoje gitary, zachwycając się błyszczącymi strunami i wstawkami z masy perłowej w gryfie (masz takie?), w krótkim czasie zapamiętujemy, że wstawki te znajdują się na piątym, siódmym, dziewiątym i dwunastym progu (czasem jeszcze na trzecim i innych, to zależy od producenta gitary). Dodatkowo ćwicząc tabulatury uczymy się, że 8 to ósmy próg, 5 to piąty, zaczynamy myśleć w kategoriach półtonów i w ten sposób patrzymy na odległości między dźwiękami.

Interwały natomiast, mimo że ich nazwy pochodzą od łacińskich liczebników (sekunda, tercja, kwarta i tak dalej), to jednak liczby te nie przekładają się na intuicyjne dla nas odległości półtonowe.

Nazwy interwałów wzięły się bowiem z odległości między poszczególnymi stopniami gam, będą więc o wiele bardziej intuicyjne dla muzyków uczących się gry z nut.

Oczywiście my też spokojnie jesteśmy w stanie sobie z nimi poradzić.

Może najpierw spójrzmy na pełną rozpiskę interwałów:

No i jak? Jak dla mnie nie jest to dość prosta do zapamiętania tabelka. Jeżeli ktoś by mnie teraz nagle zaskoczył i z nienacka krzyknął ILE PÓŁTONÓW MA KWINTA? to przyszło by mi do głowy pewnie "yyyy... kwinta to pięć... to może pięć?". Niestety nie pięć, tylko siedem.

Na domiar złego powiem, że interwały mogą być dowolną liczbę razy zwiększane lub zmniejszane, co sprawia, że na przykład zmniejszona kwarta da nam tyle samo półtonów, co wielka tercja.

Oprócz tego istnieją jeszcze dalsze interwały, większe od oktawy, na przykład nona mała i wielka (odpowiednio 13 i 14 półtonów).

No cóż, wygląda to dość zawile, ale jest światełko w tym tunelu, i wcale nie są to światła nadjeżdżającego pociągu.

Spójrzmy może teraz na interwały gamy C-dur (lub dowolnej innej gamy durowej, odległości między kolejnymi dźwiękami to jeden stały schemat):

• Najpierw mamy c, czyli dźwięk pierwszy. OK, jest to pryma czysta.
• Później mamy d, odległość od c do d to dwa półtony, a dwa półtony to nic innego jak sekunda wielka.
• Kolejnym dźwiękiem jest e, odległość od c do e to już cztery półtony, co daje nam tercję wielką.
• Następnie f, pięć półtonów, niech zerknę w tabelkę - kwarta czysta.
• Potem g, siedem półtonów, kwinta czysta.
• Kolejnym jest a, dziewięć półtonów, seksta wielka.
• Jeszcze mamy h, jedenaście półtonów, septyma wielka.
• No i na końcu jest c1, dwanaście półtonów, oktawa czysta.

Czyli jesteśmy uratowani, odnaleźliśmy w tym jakąś logikę! Możemy wyrecytować sekwencję interwałów, które będą brzmiały w miarę po kolei jak kolejne łacińskie liczebniki: pryma, sekunda, tercja, kwarta, kwinta, seksta, septyma i oktawa.

Jak łatwo zauważyć, w gamie durowej występują tylko interwały czyste lub wielkie, więc jest to kolejna wskazówka mogąca pomóc nam to wszystko zapamiętać.

Możesz sobie wyobrazić, że gama durowa to taka wielka i czysta gama, aż dziw bierze, że jeszcze nie postawili jej nigdzie żadnego pomnika.

Teraz jeżeli tylko znasz stopnie gamy, będziesz w stanie odszukać liczbę półtonów odpowiadającą określonemu interwałowi.

Na przykład: Ile półtonów ma tercja wielka? No to kombinujemy: tercja to trzy, jeżeli wielka to występuje w gamie durowej, trzecim stopniem gamy durowej jest dźwięk e (c-d-e), a odległość od c do e to... (liczymy na palcach c - cis - d - dis - e) - jest! 4 półtony!

A ile ma septyma mała? Mała to jej w gamie durowej nie będzie, do tego jest o jeden półton mniejsza od wielkiej. A septyma wielka to w gamie C-dur dźwięk siódmy, czyli h, odległość od c do h to jedenaście półtonów, prawie oktawa, więc septyma mała o jeden mniej... dziesięć!

Taki to właśnie jest mój sposób na dochodzenie do liczby półtonów, jakie odpowiadają danemu interwałowi. Mam nadzieję, że Tobie również się przyda i będziesz wkrótce w stanie zorganizować konkurs na to, kto szybciej przyporządkuje dowolnemu interwałowi należne mu półtony.

Podział interwałów

Oprócz tego, że interwały sobie istnieją, zostały dodatkowo podzielone na konsonanse i dysonanse. Konsonanse to dźwięki, które brzmią zgodnie, czyli przyjemnie dla ucha, dysonanse przeciwnie - dźwięki niezgodne, niemiłe dla ucha. Z tym miłe - niemiłe to może być trochę subiektywna rzecz, zresztą w miarę upływu czasu niektóre dysonanse trochę się ludziom osłuchiwały, i zaczynali oni dochodzić do wniosku, że już nie brzmią one tak źle, w sumie to można by je uznać nawet za konsonanse. Dokładnego podziału które są które tutaj nie podaję, to by mogło być zbyt dużo informacji na raz.

Ćwiczenie

Proponuję Ci od czasu do czasu wykonać sobie takie mentalne ćwiczenie jak te przedstawione w powyższych przykładach. Zadaj sobie interwał, a następnie określ ile ma półtonów. W ten sposób zdobędziesz kolejny poziom wtajemniczenia w teorii muzyki.